خواص ذغال اخته برای کبد، کلیه، دیابت

اگر مزه‌های ملس را دوست دارید، حتما بارها طعم ذغال اخته را چشیده‌اید. اما اگر خواص ذغال اخته را بدانید، از این طعم ترش و شیرین لذت بیشتری خواهید برد. ارزش غذایی این میوه کوچک، آن را در ردیف بهترین و مفیدترین میوه‌های پاییزی قرار می‌دهد. میوه‌ای که کلسترول خون شما را پایین می‌آورد، از کبد محافظت می‌کند و ده‌ها خاصیت دیگر دارد که قصد داریم در این مطلب از سن ایچ به طور مفصل درباره آن‌ها صحبت کنیم. پس با ما همراه باشید.

خصوصیات ظاهری ذغال اخته

ذغال اخته با نام علمی (Cornus mas)، درختچه‌هایی بزرگ و میوه‌هایی باریک و کوچک و بیضی شکل دارد. رنگ میوه رسیده، قرمز است و پوستی صاف و براق دارد. این میوه هر چقدر بیشتر برسد، پررنگ‌تر شده و بافت نرم‌تری پیدا می‌کند. ذغال اخته نارس، گس‌مزه است و اسید بالایی دارد. ضمن اینکه خوردن آن توصیه نمی‌شود. اما این میوه در حالت رسیده، مزه ملس و مطلوبی پیدا می‌کند و برداشت آن از اواخر تابستان شروع می‌شود. داخل میوه، هسته‌ای 1 تا 1.5 سانتی وجود دارد. جالب است بدانید که طعم این میوه پرخاصیت، مورد علاقه بسیاری از حیوانات از قبیل گرازهای وحشی و مرغ شاخنوک است و اگر برای چیدن آن دیر بجنبید، شاید سهمی برای شما باقی نماند!

ارزش غذایی ذغال اخته

هر 100 گرم ذغال اخته تازه، حاوی 46 کالری است و حدود 22 درصد از نیاز روزانه بدن به ویتامین C را برطرف می‌کند. به علاوه این میوه منبع خوبی از انواع آنتی اکسیدان‌ها و املاح معدنی مفید مانند کلسیم، سدیم، پتاسیم و روی است. جالب است بدانید که کلسیم موجود در ذغال اخته، گوی سبقت را از میوه‌هایی مثل سیب و گلابی هم ربوده است.
همچنین رنگ قرمز ذغال اخته، نماینده وجود حجم زیادی از رنگدانه‌های آنتوسیانین است. این آنتی اکسیدان‌های قوی با رادیکال‌های آزاد مضر موجود در بدن مقابله کرده و سطح سلامت عمومی را بهبود می‌بخشند. علاوه بر این‌ها، خواص ذغال اخته در درمان بیماری های بسیار دیگری هم قابل توجه است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

خواص ذغال اخته

ذغال اخته با تمام کوچکی خود، فواید بزرگی برای سلامتی و بدن دارد. این میوه پاییزی، دوستدار کلیه‌ها، کبد، قلب و دندان‌ها است و به خوبی با انواع عفونت‌های بیمازی‌زا مقابله می‌کند. اگر دوست دارید درباره خواص ذغال اخته بیشتر بدانید، خواندن این راهنمای کامل را از دست ندهید:

1) خواص ذغال اخته برای کبد چرب

اگر دچار کبد چرب هستید، وقت را از دست ندهید و هرچه زودتر، ذغال اخته‌های تازه و رسیده را در برنامه غذایی خود بگنجانید. این میوه‌های کوچک قرمز، چربی‌سوزهایی قوی هستند و به خاطر وجود آنتی اکسیدان‌های آنتوسیانین و سایر مواد مغذی خود، به خوبی بافت کبد را پاکسازی می‌کنند. جالب است بدانید که نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مداومت بر مصرف ذغال اخته و بلوبری به مدت 3 تا 4 هفته، به بهبود فیبروز کبدی هم کمک می‌کند.

2) نقش ذغال اخته در سلامت قلب و عروق

گفتیم که ذغال اخته منبع خوبی از انواع آنتی اکسیدان‌ها است. یکی از این آنتی اکسیدان‌ها، پلی فنول‌ها هستند که با کاهش کلسترول بد خون، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی را کمتر می‌کنند. به علاوه، تحقیقات علمی نشان می‌دهند که وجود رنگدانه‌های آنتوسیانین در کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی در زنان موثر است. همچنین، با خوردن ذغال اخته، فشار خون شما تنظیم شده و زمینه ایجاد تورم عضله‌های قلب، کاهش می‌یابد. البته در این بین، نقش مهم ویتامین C را هم نباید از یاد برد. این ویتامین به بهبود گردش خون و جلوگیری از تصلب شرایین کمک می‌کند.

3) خواص ذغال اخته برای لاغری

ذغال اخته یکی از بهترین میوه‌ها برای رژیم‌های لاغری است. با مصرف 1 فنجان از این میوه پرخاصیت، کمتر از 100 کالری انرژی دریافت خواهید کرد. در عین حال، ویتامین‌ها و املاحی به بدن خود می‌رسانید که در بالا بردن میزان سوخت و ساز بدن شما موثرند و به چربی‌سوزی بیشتر بدن کمک می‌کنند. به علاوه، این میوه، با محتوای آب متوسط خود، سموم و مواد زائد را از بدن دفع می‌کند.

4) کلیه های سالم با مصرف ذغال اخته

اگر دچار بیماری مزمن کلیه هستید و کلیه‌های شما سنگ‌هایی از جنس اگزالات کلسیم می‌سازند، مصرف ذغال اخته را جدی بگیرید. این میوه، یک پاکسازی‌کننده قوی برای کبد و کلیه‌ها است و از سال‌ها پیش، در طب سنتی چین هم روی خواص دیورتیکی (ادرارآوری) این میوه تأکیده شده است. افزایش میزان ادرار، بدن را از تمام سموم پاکسازی می‌کند. به علاوه، ذغال اخته با تقویت فرایند تولید اوره در بدن، به عملکرد بهتر و طبیعی‌ کلیه‌ها کمک می‌کند.
البته فراموش نکنید که انتخاب آب ذغال اخته طبیعی و خالص همیشه در اولویت است.

5) ذغال اخته و فایده ان برای پوست

زغال اخته حاوی اسید آمینه تریپتوفان و هورمون ملاتونین است. این دو ماده، به بهبود خواب کمک می‌کنند. در نتیجه، کلاژن‌سازی و فرایند ترمیم و بازسازی بافت پوست بهتر انجام شده و پوست، جوان و شاداب می‌ماند. به علاوه، آنتی اکسیدان‌های موجود در ذغال اخته و در رأس آن‌ها ویتامین C را هم دست کم نگیرید. این مواد، محرک خوبی برای افزایش کلاژن‌سازی پوست هستند و جلوی فعالیت مخرب رادیکال‌های آزاد بدن را می‌گیرند.

6) رفع عفونت های دستگاه گوارش با ذغال اخته

ایجاد عفونت در دستگاه گوارش باعث اسهال می‌شود. این عارضه بسیار دردسرساز است و بدن را دچار کم‌آبی می‌کند. اینجاست که باید به عنوان یک درمان خانگی موثر، روی ذغال اخته حساب کنید. این میوه به خاطر وجود تانین، خاصیت قابض دارد و با انقباض بافت‌های بدن، جلوی دفع مایعات از بدن را می‌گیرد. برای درمان، 1 قاشق سوپ‌خوری ذغال اخته را در 1 لیوان آب ریخته و به مدت 5 دقیقه بجوشانید. سپس، 15 دقیقه صبر کنید تا جوشانده ذغال اخته دم بکشد. مصرف 2 تا 6 لیوان از این جوشانده صاف شده در طول روز، به درمان اسهال کمک می‌کند.
یکی دیگر از امراض رایج دستگاه گوارش، عفونت‌های ادراری است. تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف ذغال اخته برای بهبود این حالت هم بسیار موثر است. البته هنوز، علت اصلی این تاثیر شناسایی نشده است. برخی معتقدند اسید بنزوئیک موجود در ذغال اخته این حالت را درمان می‌کند و برخی هم وجود نوعی پلیمر در این میوه را برای بهبود عفونت ادراری موثر می‌دانند.
دسته دوم معتقدند که این پلیمر خاص، با جلوگیری از اتصال باکتری اشرشیاکلی به دیوار مثانه و مجاری ادرار، مانع رشد و تکثیر این باکتری شده و جلوی بروز عفونت ادراری را می‌گیرد. اضافه می‌کنیم که باکتری اشرشیاکلی، شایع‌ترین علت ایجادکننده عفونت ادراری است.

7) خواص ذغال اخته در دوران بارداری و پس از آن

ذغال اخته؛ یک رقیق‌کننده طبیعی خون است؛ بنابراین، مصرف آن در 3 ماهه نخست بارداری توصیه نمی‌شود. چرا که ممکن است خطر سقط جنین را بالا ببرد. اما مصرف این میوه در حد تعادل در ماه‌های امن بارداری مشکلی ندارد. البته پیش از مصرف، حتما با پزشک خود مشورت کنید. ذغال اخته از راه‌های زیر به سلامت مادر و جنین کمک می‌کند:

• بهبود جریان خون‌رسانی به جفت و تأمین اکسیژن و تغذیه بهتر برای جنین
• تقویت سیستم ایمنی بدن مادر
• مقابله با تهوع بارداری به خاطر طعم ترش و شیرین میوه
• جلوگیری از یبوست بارداری به خاطر وجود فیبر
• یکی از منابع تأمین‌کننده آهن خون مادر
• کمک به درمان کم‌خونی در دوران بارداری
• دارای خواص ضد التهابی و منبعی غنی از آنتی اکسیدان‌ها

علاوه بر این‌ها، ذغال اخته به خاطر ارزش غذایی بالای خود، یک میوه مناسب برای دوران شیردهی مادر است و مواد مغذی مورد نیاز بدن او را تأمین می‌کند.

8) رفع یبوست با ذغال اخته

ذغال اخته خاصیت ملین دارد. البته ممکن است بدن همه افراد نسبت به این خاصیت، واکنش مشابهی نداشته باشد. با این حال، باید گفت که مصرف ذغال اخته یکی از چاره‌های ساده درمان یبوست است. هر فنجان ذغال اخته، حاوی 1.5 تا 3 گرم فیبر طبیعی است که در کنار سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی موجود در این میوه، آن را به یک میان‌وعده سالم تبدیل کرده است.

9) بهبود بینایی با ذغال اخته

یکی از آنتی اکسیدان‌های موجود در ذغال اخته، ماده‌ای به نام آنتوسیانین است. آنتوسیانین‌ها ضد التهاب هستند و به بهبود گردش خون در مویرگ‌های چشم کمک می‌کنند. در نتیجه، سازگاری چشم با تغییرات نور بهبود می‌یابد. به علاوه، تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف ذغال اخته، احتمال ابتلا به برخی بیماری‌های چشمی در سنین بالا را کاهش می‌دهد. این بیماری‌ها می‌توانند اختلالاتی مانند شب کوری یا آب مروارید باشند که بسیاری از سالمندان با آن درگیر هستند.

10) خواص ذغال اخته برای تقویت اسپرم

برای داشتن اسپرم‌هایی قوی با قدرت حرکت بالا، روی خواص ذغال اخته حساب کنید و مصرف آن را در برنامه غذایی خود بگنجانید. حجم قابل توجه آنتی اکسیدان‌های موجود در این میوه، جلوی تخریب سلولی اسپرم‌ها را می‌گیرد و توانایی جنسی مردان را تقویت می‌کند.

11) درمان سرماخوردگی با ذغال اخته

اگر دچار سرماخوردگی، عفونت‌های فصلی یا مشکلات تنفسی شده‌اید، ذغال اخته را دریابید. این میوه پاییزی، یکی از بهترین منابع خدادادی برای فروکش کردن بیماری‌های عمومی و کاهش فرایندهای التهابی است. حتی دمنوش برگ ذغال اخته هم در ‌این باره بسیار موثر است و شما می‌توانید برای کاهش التهاب گلو در زمان سرماخوردگی، مقداری جوشانده گیاه ذغال اخته مصرف کنید.

12) خواص ذغال اخته برای رفع کم خونی

اگر به دنبال یک قرص آهن طبیعی هستید، روی خواص ذغال اخته حساب کنید. همان‌طور که گفتیم این میوه کالری بسیار کمی دارد و باعث چاقی نمی‌شود. در عین حال، با مصرف آن، در کنار آهن، مقادیر زیادی روی، کلسیم و اسید فولیک به بدن خود می‌رسانید.

13) ذغال اخته و دیابت

ذغال اخته، منبعی سالم از کربوهیدرات است و مقادیر کم گلوکز و فروکتوز موجود در این میوه، باعث افزایش قند خون نمی‌شود. مصرف این میوه، حساسیت نسبت به انسولین را کم می‌کند. اما برای این منظور، حتما باید به سراغ ذغال اخته تازه یا خشک شده و همچنین، آب خالص ذغال اخته بروید و دور شربت‌ها و فراورده‌های زغال اخته را که حاوی افزودنی‌ها و قندهای مصنوعی هستند، خط بکشید. البته برگ ذغال اخته هم در این مورد موثر است و گفته می‌شود مصرف جوشانده برگ ذغال اخته با گل توت فرنگی، می‌تواند به درمان دیابت کمک کند.

14) خواص ذغال اخته برای کاهش فشار خون

فشار خون بالا زمینه‌ساز ابتلا به بیماری‌های زیادی است و باید آن را جدی بگیرید. اگر به دنبال یک راه درمان طبیعی برای این مشکل هستید، مصرف ذغال اخته یک پیشنهاد ویژه است. این میوه با غلظت بالای آنتوسیانین‌های موجود در خود، یکی از زمینه‌های رایج ابتلا به بیماری‌های قلبی؛ یعنی فشار خون بالا را از بین می‌برد. پس خود را از لذت خوردن این میوه خوشمزه پاییزی محروم نکنید.

15) تقویت سیستم ایمنی با ذغال اخته

ذغال اخته یک گنجینه عالی از انواع ویتامین‌ها و املاح معدنی ضروری برای بدن است. با مصرف این میوه به صورت تازه، ویتامین‌های مهمی مثل ویتامین C ،B1 ، K و E را به بدن خود می‌رسانید. به علاوه، ذغال اخته سرشار از آهن، منگنز، مس و روی است. تمام این مواد در نهایت به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و احتمال ابتلا به بیماری‌های فراگیری مانند دیابت و انواع سرطان‌ها را کمتر خواهد کرد. به علاوه، با تقویت توان بدن، سرعت التیام جراحت‌ها و زخم‌ها هم افزایش می‌یابد.

16) خواص ذغال اخته برای سلامت دندان ها

اگر به سلامت دهان و دندان خود می‌اندیشید، به سراغ مصرف ذغال اخته تازه بروید. این میوه حاوی ترکیباتی است که مانع چسبیدن باکتری به دندان شده و جلوی تشکیل پلاک‌های دندان را می‌گیرد. البته این را هم در نظر داشته باشید که مصرف محصولات تهیه شده از ذغال اخته به خاطر قندهای افزوده، اثر عکس داشته و ممکن است زمینه‌ساز پوسیدگی دندان‌ها شود.

17) تاثیر ذغال اخته در رفع شب ادراری کودکان

اگر کودک شما مبتلا به شب ادراری است، از جوشانده برگ ذغال اخته استفاده کنید. برای این منظور، 30 گرم برگ ذغال اخته را با 1 لیتر آب بجوشانید. پس از بخار شدن 3/1 از آب جوشانده، آن را صاف کرده و مقداری شکر در آن بریزید. نوشیدن 1 فنجان از این جوشانده هر شب قبل از خواب، در یک دوره درمانی مشخص، مشکل کودک را برطرف خواهد کرد.

18) خواص ذغال اخته در تقویت حافظه

گفتیم که زغال اخته سرشار از ویتامین C است. این ویتامین باعث افزایش تولید نورآدرنالین شده و ارتباط بین سلول‌های مغزی را بهبود می‌بخشد. به علاوه، آنتی اکسیدان‌های این میوه با‌ارزش، عملکرد مخرب رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند. در نتیجه زمینه‌های ایجاد آسیب به DNA سلولی و ایجاد التهاب در مغز کاهش می‌یابد. همچنین با مصرف ذغال اخته می‌توانید احتمال ابتلا به آلزایمر در سنین بالا را کاهش دهید.

19) ذغال اخته و درمان بی خوابی

اگر دچار اختلالات خواب هستید، قرص خواب را کنار بگذارید و کمی ذغال اخته میل کنید. این میوه، سرشار از ملاتونین است و از این طریق به تنظیم چرخه خواب شما و افزایش کیفیت خواب کمک می‌کند.

20) خواص ذغال اخته برای دختردار شدن

واقعیت این است که عوامل مختلفی مانند عوامل ژنتیکی و .. در تعیین جنسیت نوزاد موثرند. با این حال، نقش تغذیه را هم در این مورد نباید نادیده گرفت. به طور کلی در این مورد به دسته‌بندی زیر توجه کنید:

• غذاهای با طبع گرم و غذاهای حاوی سدیم و پتاسیم، به احتمال پسر شدن نوزاد کمک می‌کنند.
• غذاهای با طبع سرد و غذاهایی که حاوی منیزیم و کلسیم هستند، احتمال دختر شدن فرزند را بالا می‌برند.

بنابراین، با توجه به دسته‌بندی بالا و با توجه به اینکه ذغال اخته؛ کمی سرد، مایل به اعتدال، خشک و قابض است، با مصرف آن می‌توانید به دختردار شدن امیدوار شوید.

21) پیشگیری از سرطان با ذغال اخته

ذغال اخته سرشار از انواع آنتی اکسیدان‌ها و مواد ضد التهابی است. نتایج تحقیقات مختلف هم نشان می‌دهد که مصرف این میوه و گنجاندن آن در برنامه غذایی، نقش موثری در پیشگیری از انواع سرطان‌های شایع؛ مانند سرطان پروستات، ریه، کولون و پوست دارد.

22) پایین آوردن تب با ذغال اخته

خاصیت قابض بودن و تب بر بودن همراه هم هستند و این موضوع درباره ذغال اخته هم صادق است. مصرف این میوه، با انقباض ماهیچه‌ها و بافت‌های بدن، خونریزی زیاد را کنترل می‌کند و دمای بدن را به اندازه نرمال می‌رساند. به علاوه، مصرف این میوه می‌تواند مواد مغذی از دست رفته بدن را به خوبی جبران کند.

23) خواص ذغال اخته در بدنسازی

نتایج یک تحقیق چاپ شده در ژورنال تغذیه مولکولی و تحقیقات تغذیه نشان داد که عصاره ذغال اخته، موثرترین میوه برای کاهش آسیب دیدگی بافت است. به عبارت دیگر، با مصرف ذغال اخته می‌توان به ریکاوری سریع‌تر عضلانی رسید و پتانسیل رشد عضلانی را افزایش داد.

بهترین زمان مصرف ذغال اخته برای بدنسازان، 1 یا 2 فنجان قبل از شروع تمرینات است. البته از مصرف همزمان این میوه با لبنیات، پروتئنی وی و کازئین خودداری کنید تا فرایند جذب آنتی اکسیدان‌ها مختل نشود.

24) خواص هسته ذغال اخته

اگر دچار افسردگی، اضطراب، بی‌خوابی و سایر ناراحتی‌های عصبی هستید، هسته‌های ذغال اخته را دور نیندازید. کافیست چند هسته را به مدت 4 تا 6 ساعت بخیسانید. سپس، آن‌ها را لای پارچه تمیزی قرار داده و بکوبید. حالا هسته‌های خرد شده را آسیاب کنید. هر روز صبح و شب، نصف قاشق سوپ‌خوری پودر هسته ذغال اخته را با مقداری آب میل کنید تا تمام ناراحتی‌های عصبی شما فروکش کند.

نحوه مصرف ذغال اخته

حالا که با فواید ذغال اخته آشنا شدید، موقع آن است که ببینیم چطور باید این میوه مفید را به برنامه غذایی اضافه کنیم.

متداول‌ترین شکل مصرف ذغال اخته، خوردن این میوه به شکل تازه است. البته خشک کردن زغال اخته هم ترفند خوبی برای مصرف این میوه مفید در طول سال است.

روش دیگر این است که از آب زغال اخته خانگی استفاده کنید و یا اگر وقت کافی ندارید، نوشیدنی ترکیبی آب انار و ذغال اخته آنتی اکسیدان سن ایچ را سفارش دهید. استفاده از شربت ذغال اخته سن ایچ هم انتخابی متفاوت و جذاب برای مهمانی‌ها است.
علاوه بر این‌ها، با پخت ذغال اخته و پرتقال و ترکیب مقداری شکر، می‌توانید سس ذغال اخته درست کرده و برای طعم‌دار کردن انواع خوراکی‌ها و شیرینی‌های خانگی از آن استفاده کنید. مربای ذغال اخته هم انتخاب جذاب و متفاوتی برای وعده صبحانه است. در نهایت، دمنوش ذغال اخته را هم از قلم نیندازید که درمانی طبیعی و موثر برای بسیاری از امراض و مشکلات جسمی است.

طرز تهیه دمنوش ذغال اخته

مقداری ذغال اخته را با 1 لیوان آب داخل ظرف مناسبی ریخته و به مدت 10 دقیقه بجوشانید. سپس، ذغال اخته‌ها را با یک قاشق فشار دهید تا آب داخل آن‌ها خارج شود. حالا عصاره ذغال اخته را از صافی عبور داده و همراه با مقداری عسل و چوب دارچین روی حرارت غیر‌مستقیم بگذارید تا مثل چای دم بکشد. 10 دقیقه بعد، دمنوش خوشمزه شما آماده است و می‌توانید نوش جان کنید.

طرز تهیه آب ذغال اخته خانگی

اگر دچار مشکلات و بیماری‌های مزمنی مانند دیابت هستید و باید از مواد افزودنی و قندهای مصنوعی دور بمانید، از آب زغال اخته خانگی استفاده کنید. برای تهیه آن، طبق دستور زیر پیش بروید:

• زغال اخته‌ها را 5 دقیقه در آب سرد بخیسانید.
• سپس، آب زغال اخته‌های خیس خورده را با چند لیوان آب داخل قابلمه‌ای مناسب ریخته و 30 دقیقه حرارت دهید.
• زغال اخته‌ها را با گوشت کوب له کرده و مخلوط آب و زغال اخته را از صافی عبور دهید.

سخن آخر

همان‌طور که دیدید، هیچ کدام از ارگان‌های مهم بدن از خواص بی‌نظیر ذغال اخته بی‌بهره نمی‌مانند. پس بهتر است با حفظ تعادل در میزان مصرف، این میوه خوشمزه پاییزی را در سبد غذایی خانواده خود بگنجانید. اگر هم اهل تنوع هستید، شکل‌های متنوع مصرف آن؛ مانند مربای ذغال اخته، شربت ذغال اخته، دمنوش ذغال اخته و ذغال اخته خشک شده را در نظر داشته باشید.